სწორედ ეს კონკრეტულობა განსაზღვრავს ადამიანის ბედს, რომელიც ყველასთვის ერთადერთი და განუმეორებელია. ვერც ერთ ადმიანსა და ვერც ერთ ბედს ერთმანეთს ვერ შევადარებთ; არც ერთი სიტუაცია არ მეორდება, და ადამიანი ყოველ სიტუაციაში განსხვავებულად უნდა მოიქცეს: ეს კონკრეტული სიტუაცია ადამიანისგან ხან მოქმედებას მოითხოვს, ხან შემთხვევის გამოყენებასა და ღირებულებების გამოხატვას (ასე ვთქვათ, ამგვარად სიამოვნების განცდას), ხანაც ბედის უბრალოდ ასე მიღებას. მაგრამ ყოველი სიტუაცია თავისი ერთადერთობით და განუმეორებლობით მუდამ გამორჩეულია, ეს კი ყოველ კონკრეტულ სიტუაციაში დასმულ კითხვაზე ერთადერთი “სწორი” პასუხის არსებობის შესაძლებლობას იძლევა. ხოლო თუ ეს კონკრეტული ბედი ადმიანს რაიმე ტანჯვას არგუნებს, მაშინ ადამიანმა მასში ერთი, ვიმეორებ - ერთი და ერთადერთი დავალება უნდა დაინახოს. მან უნდა გააცნობიეროს, რომ ის ამგვარი სატანჯველით მთელს კოსმოსში ერთადერთი და განუმეორებელია. არავის შეუძლია ვინმეს ტანჯვა შეუმსუბუქოს, ან სხვისი სატანჯველი განიცადოს. ამ განუმეორებელი ძალისხმევის მიღწევის შესაძლებლობაც ერთადერთია, როგორც თავად ამ ბედის მატარებელი ადამიანი და მისი სატანჯველი. ეს ყველაფერი ჩვენთვის, საკონცენტრაციო ბანაკში მყოფთათვის უჩვეულო სპეკულაციას როდი წარმოადგენდა. იქ მხოლოდ ამგვარი ფიქრებიღა თუ გვიხსნიდა! სწორედ ეს ფიქრები არ გვაძლევდა სასოწარკვეთის უფლებას. როდესაც ცხოვრების გაგრძელების შესაძლებლობას ვეღარ ვხედავდით, მაშინ ეს ფიქრები არ გვანებებდა უიმედობას. ჩვენ ხომ დიდი ხანია ცხოვრების საზრისზე გულუბრყვილო კითხვას აღარ ვსვამდით, რაც მცდელობების გზით რაიმე მიზნის განხორციელებას გულისხმობს; არამედ ამჯერად ცხოვრების საზრისს ისეთ მთლიანობად განვიხილავდით, რომელიც სიკვდილსაც მოიცავს და ამით არა მხოლოდ ცხოვრების საზრისის უზრუნველყოფა ხდება, არამედ ტანჯვისა და სიკვდილისაც: ამ საზრისს შევეჭიდეთ ჩვენ!

გერმანულიდან თარგმნა ანა ბარიხაშვილმა